Willem Hendrik Zwart  Willem Staat over Kamper schooldagen en samenzang
De kolossale gotische Bovenkerk domineert de skyline van de oude binnenstad van Kampen. Het oudste bedehuis op deze plek verrees al in de 11e eeuw. De huidige gotische kerk, waarvan de bouw aanving in de 14e eeuw is de derde. Het bedehuis is gewijd aan Sint Nicolaas, de patroonheilige van Kampen. Dat Sint Nicolaas schutspatroon is van veel handelssteden is niet toevallig. Hij is immers patroon van de zeevarenden. Voor mij staat deze kerk symbool voor massale samenzang en even massaal bezoek. Dat kwam doordat ik zo rond 1990 tweemaal het voorrecht had de schooldag te bezoeken van de Gereformeerde Kerk Vrijgemaakt. Die typische toogdagen waren bedoeld voor kerkleden om mee te leven met het wel en wee van de eigen theologische universiteit in de stad. Omdat de Schooldag duizenden belangstellenden trok waren er dan bijeenkomsten in vrijwel alle kerkgebouwen in de binnenstad. Dan heb je het over de volle christelijke breedte van Rooms Katholieke Kerk tot Gereformeerde Gemeente. Niet voor de priester ’s Morgens vroeg vertrokken we met een buslading geïnteresseerden uit Middelburg. In Goes stapten ook mensen in. Eenmaal in Kampen aangekomen spoedde ik me dan naar de Bovenkerk. Dat was, om DC Lewis aan te halen ‘niet voor de priester’ en ‘niet voor ’t antiek’, maar vooral voor de muziek. Want op het hoofdorgel begeleidde de onvergetelijke Willem Hendrik Zwart de samenzang. De machtige orgeltonen klonken als een welkomstgroet bij het betreden van dit indrukwekkende gebouw. Het was zoeken naar een plekje, want heel veel mensen wilden Zwart horen spelen. De rillingen liepen mij over de rug wanneer hij een voorspel inzette, gevolgd door de massaal meegezongen coupletten. Een hemelse zee van muziek in de sfeer van Psalm 122: ,,Ik ben verblijd wanneer men mij, Godvruchtig opwekt, zie wij staan gereed om naar Gods Huis te gaan.” Het is voorbij, voorgoed voorbij, om dichter J.C. Bloem te citeren. Met het voortschrijden van de tijd kwam de klad in het bezoek. In 2018 viel het doek en kwam er een einde aan een traditie van bijna zeventig jaar. Rector Roel Kuiper verklaarde dat de schooldag „niet meer past in het patroon van de nieuwe generaties in de kerk.” Gelukkig hebben sommige mensen de foto’s nog. Lofzang gaat voort Een jaar eerder onttrok de Protestantse gemeente de kerk aan de eredienst omdat het onderhoud niet meer op te brengen was. Een stichting nam de exploitatie over. De mensen daarachter zetten zich met liefde in om de Bovenkerk te behouden. Zodoende gaat de lofzang voort en blijft het orgel klinken, zij het niet meer tijdens reguliere kerkdiensten of Schooldagen. Willem Staat www.staatspareltjes.nl (21 november 2021)
‘Niet voor de priester’