Algemeen Handelsblad (14-09-1961) Het licht van de namiddag viel over de huizen van de Haarlemmermeerstraat in de kamer, langs zijn schouder heen op het behang. Zijn lange vingers gleden over de toetsen van de piano, de oude concert- Ibach. Het waren zijn tien variaties op een thema, een bekend thema van Tjaikowski. Aan de wand van de woning in de Legmeerstraat 58I hangen de schilderijen, de portretten, een oorkonde van de Ned. Hervormde kerk te Sloten en een scheur- kalender. ‘Ik ben geen familie van Jan Zwart, maar ik was wel zijn eerste leerling. Feike Asma is zijn laatste leerling.’ Zijn orgelvoorspelen heeft Gerard Zwart genoteerd en hij heeft ook wel het één en ander gecomponeerd voor piano. Het is, zelfs in Duitsland, uitgegeven. Hij heeft altijd gestreefd naar een goed verband tussen organist en predikant, het orgelspel moet in harmonie zijn met het woord dat verkondigd wordt. Of, zoals een predikant het eens in het dagboek van de heer Zwart schreef: ‘Drong de prediking tot schuld- bewustzijn en verootmoediging: - het orgel leidde daartoe in. Mocht de gemeente worden opgewekt tot blijde jubel, het orgel ging onder zijn hand er op in.’ (Verkorte weergave)

In tegenstelling tot wat zijn naam doet vermoeden, Gerard Thomas Zwart is geen familie van Jan Zwart. Hij is geboren op 19 november 1873 te Haarlemmermeer als zoon van Frederik Zwart en Klaasje Camphuis. Vader Frederik is hoofdonderwijzer en organist van de Hervormde kerk in Sloten. Gerard kiest ook voor het vak van onderwijzer en tijdens zijn opleiding volgt hij piano- en vioollessen bij de heer A. Drilsma. Later behoort Gerard tot de leerlingen van Jan Zwart en volgt hij in 1897 zijn vader op als organist van de Hervormde kerk in Sloten. Gerard geeft jarenlang les aan de bekende muziekschool van Barend Kwast en geeft leiding aan verschillende kwartetten. Samen met de violist Jan Gesterkamp uit Hamburg verzorgt hij concerten te Amsterdam, Zaandam en Roermond. In 1933 viert hij zijn 40-jarig jubileum als musicus en leraar. Gerard verzorgt zelf een pianoconcert en Jan Zwart luistert de avond op met enige orgelsoli. In 1960 viert Gerard, 86 jaar oud, zijn 70-jarig organistenjubileum. Dagblad Trouw: ‘Voor de kerkdiensten schreef Gerard Zwart zelf z’n muziek. Dat leerde hij ook van z’n grote naamgenoot Jan Zwart. ‘Onze grote maestro’, zegt Gerard vol bewondering. Ook een man als Piet van Egmond kent hij goed. ‘Die ge- bruikte m’n pianostukjes wel. Hij heeft nog eens een groot pianowerk, ‘Leed en Geluk’ heette het, bij de AVRO op het concertorgel gespeeld.’ Gerard Thomas Zwart overleed, 92 jaar oud, op donderdag 26 mei 1966 in Amsterdam.

Publicatiedatum 2 november 2022