'Es in je pedaal!' buldert Zwart vanuit de diepte in de Bovenkerk. Ik snap er niets van, een Es? En waar ergens? Ik hoef niet terug te bulderen want Zwart komt alweer naar boven. 'Da's een mooi stuk muziek Johannes.' zegt hij, ondertussen mijn voorspel over Psalm 8 van de lessenaar graaiend. 'Hier,' vervolgt hij, 'waarom speel je hier geen Es in het pedaal?' Ik probeer het en tot mijn groot genoegen hoor ik zo'n typische Zwart-klank voorbij komen. Ik grijp een pen om de Es voor eeuwig en altijd op papier vast te leggen. Maar dat gaat niet door. Zwart komt met een gedegen stuk harmonieleer en heeft het over een vijfde trap, vierklanken en dominant septiemakkoorden. 'Snap je?' vraagt hij aan het einde van zijn relaas. 'Niet? Dan vertel ik het nog een keer.' Nu, ruim 30 jaar later, komen die opmerkingen tijdens het spelen in de kerkdiensten nog steeds voorbij. 'Was dat wel een verantwoord voorspel, wat moest je eigenlijk met die octaaf 4?‘ Met veel genoegen en dankbaarheid zie ik terug op de periode 1980-1988. Jarenlang toog ik op maandagmorgen naar Kampen voor een uurtje les. Dat uurtje werd steevast drie uur en bestond naast gedegen les ook uit gesprekken op allerlei gebied. Zwart was een zeer sociaal mens, communicatief zeer vaardig en kon ook luisteren. Ik kan nog lachen om zijn 'Toon-Hermans- achtige' grappen en grollen. Zo liepen we eens van de Bovenkerk naar Cafe 'De Steur' waar we na afloop van de les altijd koffie dronken. In de winkelstraat komt ons een man tegemoet die een zeer uitgebreid gesprek met Zwart aangaat. Na enkele minuten zegt Zwart: 'Jan, geef even door dat we later komen of kijk even of je de afspraak kunt verzetten. ' Zwart protesteert wanneer de man afscheid neemt, maar een minuut later zitten we toch in 'De Steur' aan de koffie. Dat was Zwart, beleefd tot en met. Ik herinner me de Kamper Hogeschooldagen, de mensen kwamen uit alle uithoeken van het land. De Bovenkerk zat altijd tjokvol, her en der zaten mensen op de grond, in afwachting van de samenzang. Zwart begon met een 8-4 registratie aan het voorspel van Psalm 116 dat binnen een mum van tijd uitmondde in een donderend gejubel 'God heb ik lief!' ... Vervolgens de inzet van de vele kerkgangers... Ik kan nog geen verklaring vinden voor wat er op die momenten gebeurde. Was het de Bovenkerk, de samenzang met het orgel, Zwart? Duidelijk is dat Zwart zich tijdens zijn leven als een eigen muzikale persoonlijkheid heeft ontwikkeld. Na-aperij was uit den boze. Dat bleek ook wel tijdens de lessen. Af en toe vroeg ik wel eens hoe hij dit of dat deed. 'Gaat je geen moer an,' kreeg ik dan als antwoord, 'bedenk zelf wat.' Met kritiek op zijn werk kon hij goed omgaan. 'Als een lieve mevrouw zegt dat ik met scherpe geluiden speel, dan knik ik haar vriendelijk toe en ga ik verder met de dingen waar ik mee bezig was. Ik doe daar verder niks mee. Wanneer iemand tegen mij zegt dat ik beter die-of-die registratie had kunnen gebruiken, dan zoek ik dat uit en probeer ik er mijn voordeel mee te doen.' Ik ben dankbaar dat ik Willem Hendrik Zwart heb gekend. Gekend als musicus, als organist en bovenal als mens. 'Johannes, muziek is harmonie, laten we ook zo leven. Dan hebben we binnen de kortste keren een machtig harmoniekorps, wat jij....' Jan Ebeltjes (Organist PGN 'Regenboog' en Vrij Evangelische Kerk te Nijverdal) - Koraalvoorspel Psalm 93 - Koraalvoorspel Psalm 101 - Trio Psalm 135 - Variaties ‘Wer nur den lieben Gott läßt walten’ (Audio, opgenomen tijdens concert 2004)