Op
zaterdag
27
mei
j.l.
vond
in
de
Bovenkerk
in
Kampen
een
opmerkelijk
jubileumconcert
plaats.
50
jaar
daarvóór
ving
Willem
Hendrik Zwart zijn organistenloopbaan aan in de Nederlands Hervormde Kerk van Coevorden.
10 jaar later volgde zijn benoeming tot organist van de Kamper Bovenkerk.
Een
zeer
geliefde
en
benijdenswaardige
post!
De
40
jaar
in
Kampen
zijn
niet
onopgemerkt
voorbij
gegaan.
Mede
door
de
inzet
van
Zwart
kreeg
het
orgel
zowel
nationale
als
internationale
faam.
De
grote
restauratie
die
in
1975
voltooid
werd
heeft
hier
zeker
aan
bijgedragen.
Maar
op
deze
fraaie
mei-dag
was
er
het
jubileumconcert
met
de
weemoed
van
een
afscheid.
Het
concert
zou
om
drie
uur
beginnen,
maar
de
organisatoren
hadden
reeds
om
half
twee
de
deuren
geopend.
Een
gestage
stoet
orgelliefhebbers
vulde steeds meer de immense kerkruimte. Vooraf was er koffie met een koekje.
Tegen
drie
uur
was
het
echt
zoeken
naar
een
plaats,
en
toen
Willem
Hendrik
om
klokslag
drie
uur
met
een
enkel
akkoord
aangaf
dat
het
concert
zou
beginnen,
was
de
kerk
bomvol
met
afwachtende
orgelvrienden.
Het
geroezemoes
verstomde
en
de
aandacht
stond
op
scherp.
Zwart
opende
met
het
bekende
en
zeer
geliefde
Canonisch
voorspel
en
koraal
over
Psalm
84:
1
van
zijn
vader
Jan
Zwart,
"Hoe
lief'
lijk,
hoe
vol
heilgenot,
o
Heer
der
legerscharen
God,
zijn
mij
Uw
huis
en
tempelzangen".
Voorwaar
een
Credo
dat
Zwart
50
jaar
lang
heeft
uitgedragen!
De
geliefde
bewerking
klonk
zoals
men
van
hem
verwachtte.
Sfeerbepalend
zette
hij
de
toon
voor
dit
jubileumconcert.
De
zoetgevooisde
klanken
ruisten
door
de
kerkruimte.
Hoe
vaak
zal
hij
dit
gespeeld
hebben
en
hoe
gevoelvol
klonk
het
ook
nu
weer.
Na
deze
'intro'
volgde
de
Passacaglia
en
Fuga
in
c-moll
van
de
orgelmeester
aller
tijden,
Johann
Sebastian Bach.
Na
de
Barok
kwam
de
Romantiek
aan
de
beurt:
van
Felix
Mendelssohn
Bartholdy
werd
de
Ie
Sonate
gespeeld.
De
affiniteit
die
uit
deze
vertolking
sprak,
kwam
bij
de
toehoorders
over
en
een
ovatie
volgde.
Een
werk
van
eigen
hand
was
het
volgende
programmaonderdeel.
Zwart
speelde
één
van
zijn
meest
bekende
Psalmfantasieën,
en
wel
die
over
Psalm
25.
Hiermee
heeft
hij
"zijn
duizenden
verslagen",
en
zoals
deze
fraaie
bewerking
in
Kampen
klinkt,
daar
hadden
velen
een
lange
reis
voor
over,
want
het
publiek
was
er
uit
alle
hoeken
van
het
land!
Van
de
Franse
meester
César
Franck
speelde
Zwart
diens
Final
opus
21.
Een
schitterend
werk,
zeer
kleurrijk
vertolkt,
dat
als
een
hoogtepunt
van
deze
middag
kon
worden
beschouwd.
Het
aandachtig
luisterend
publiek
kwam
na
het
slotakkoord
als
één
man
overeind
om
de
concertgever
hiervoor
te
bedanken.
Wederom
moest
Zwart van de orgelbank om wederzijds zijn luisteraars te bedanken.
Hierna was er ruimte ingelast voor gesproken woord.
De
Presidentkerkvoogd
van
de
Nederlands
Hervormde
Kerk
te
Kampen,
de
heer
A.
Hengeveld,
schetste
de
verdiensten
van
de
jubilaris
in
lovende
bewoordingen.
Zijn
inzet
voor
de
kerkmuziek
en
orgelcultuur,
en
zijn
grote
aandeel
in
de
opzet
van
de
orgelrestauratie
samen
met
Feike
Asma
en
dr.
Maarten
Vente.
Een
restauratie,
technisch
gerealiseerd
door
de
orgelmakers
Bakker
&
Timmenga,
die
het
orgel
gemaakt
hebben
tot
wat
het
nu
is:
een
monumentaal
instrument
in
een
dito
ruimte.
In
de
huldiging
werd
ook
de
echtgenote
van
de
jubilaris
betrokken;
aan
haar
werd
een
boeket
bloemen
overhandigd.
Ter
afsluiting
was
het
muzikale
woord
aan
Zwart
zelf.
Van
eigen
hand
speelde
hij
tot
besluit
de
Koraalfinale
over
Psalm
146
met
aansluitend
samenzang
van
de
verzen
1
en
8
(oude
berijming).
Melodieuze
muziek,
emotievol
en
hartverwarmend
ten
gehore
gebracht.
En
wat
klinkt
dan
zo'n
samenzang
met
zoveel
mensen
in
deze
kerk!
Zeer
bezield
en
ontroerend!
De
dankbare
toehoorders
hadden
gekregen
wat
zij
verwacht
hadden,
zelfs
meer
dan
dat.
Het
applaus
bleef
aanhouden,
zodat
een
toegift
niet
kon
uitblijven.
"Alle
roem"
van
vader
Jan
Zwart; het koraal werd spontaan meegezongen.
Aan de "Zwart-dynastie" is in Kampen een einde gekomen. Een nieuwe generatie zal het overnemen.
Voor
het
verwende
kerkvolk
van
Kampen
zal
dit
zeker
wennen
zijn!
En
Willem
Hendrik
Zwart
zelf
is
beslist
nog
niet
uitgespeeld!
We
zullen
zijn
naam
(als
zijn
gezondheid
het
hem
toestaat)
nog
vele
malen
tegenkomen
in
de
concertagenda.
Kampen
mag
dankbaar zijn 40 jaar deze 'profeet op de orgelbank' gehad te hebben.
Na
dit
concert
werd
men
in
de
gelegenheid
gesteld
de
jubilaris
de
hand
te
drukken
in
de
aula
van
de
Theologische
Universiteit.
Zeer
velen
maakten
hiervan
gebruik,
gezien
het
enorme
lint
van
bewonderaars
dat
getrokken
werd
van
de
Bovenkerk
naar
de
Koornmarkt!
Hans Raaphorst
De Orgelvriend van juli / augustus 1995